De zon heeft een grote invloed op onze huid. Zonlicht zorgt voor warmte, vitamine D-aanmaak en een gebruinde teint. Maar langdurige blootstelling aan UV-stralen kan ook minder gewenste effecten hebben, zoals het ontstaan van pigmentvlekken. Daarbij kunnen zowel donkere als witte vlekken door de zon ontstaan.
In dit artikel
Hoe werkt pigment in de huid?
In de huid bevinden zich pigmentcellen, de zogeheten melanocyten. Deze cellen produceren melanine, het pigment dat de huid kleur geeft en bescherming biedt tegen UV-straling. Bij blootstelling aan zonlicht maken de melanocyten extra melanine aan, waardoor de huid bruin kleurt. Dit is een natuurlijke beschermingsreactie van het lichaam. Wanneer het pigmentproces wordt verstoord, kunnen er afwijkingen ontstaan. Sommige delen van de huid produceren meer pigment (hyperpigmentatie), terwijl andere delen juist minder pigment aanmaken of zelfs pigment verliezen (hypopigmentatie). Hierdoor kunnen witte of juist donkere vlekken zichtbaar worden.
Waarom ontstaan er witte vlekken na blootstelling aan de zon?
Witte vlekken na zonnebaden kunnen verschillende oorzaken hebben. Soms is de pigmentproductie tijdelijk verminderd doordat de melanocyten overbelast zijn geraakt. In andere gevallen is er sprake van schade aan de pigmentcellen. Een veelvoorkomend verschijnsel is idiopathische guttate hypomelanosis: kleine, ronde, witte vlekjes die vooral voorkomen op plekken die veel aan de zon zijn blootgesteld, zoals de armen en benen. Daarnaast kunnen infecties, zoals een gistinfectie van de huid, ook leiden tot witte vlekken. Bij deze aandoening wordt de huid plaatselijk lichter doordat de gist de werking van melanocyten beïnvloedt. Verschillende plekken kunnen dus verschillende redenen hebben en het is van belang om goed op te letten als er plekjes ontstaan. Raadpleeg desnoods een arts om meer informatie in te winnen.
Langdurige gevolgen van UV-straling
Naast acute effecten zoals je huid verbanden, kan langdurige blootstelling aan UV-straling de huid op de lange termijn verouderen. Dit fenomeen staat bekend als photo-aging. Hierbij raken collageenvezels beschadigd en vermindert de elasticiteit van de huid. Ook de pigmentverdeling wordt minder egaal, wat resulteert in zowel hyper- als hypopigmentatie. Bij sommige mensen kunnen de witte vlekken blijvend zijn doordat de pigmentcellen zich niet volledig herstellen. Dit is vaak het geval bij chronische zonbeschadiging of bij aandoeningen zoals vitiligo.
Het belang van bescherming en verzorging
Hoewel sommige pigmentveranderingen niet volledig te voorkomen zijn, speelt bescherming en huidzorg een grote rol. Het regelmatig gebruiken van zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor helpt de huid te beschermen tegen UV-schade. Daarnaast kan het dragen van beschermende kleding bijdragen aan het beperken van overmatige zonblootstelling. Ook na het zonnen is het verstandig de huid goed te verzorgen met hydraterende crèmes, om het herstelproces te ondersteunen en uitdroging te voorkomen. Zo blijft de huid zo gezond mogelijk, zelfs bij langdurige blootstelling aan zonlicht.
