In een vergrijzende samenleving is het essentieel om de uitdagingen te erkennen die gepaard gaan met veroudering, onder meer op het gebied van gezichtsvermogen. Naarmate mensen ouder worden stellen zich vaak gezichtsproblemen en andere ooggerelateerde aandoeningen, vooral vanaf de leeftijd van 45 of 50 jaar. Ook hebben oudere mensen meer behoefte aan licht omdat dit een positieve invloed heeft op de gemoedstoestand en het slaap-waakritme. Verlichting speelt een cruciale rol bij het creëren van een oplossing voor tal van aspecten die verband houden met het ouder worden. Hieronder onderzoeken we dieper hoe verlichting specifiek van belang is voor senioren.
In dit artikel
Visueel comfort
Met het ouder worden ondergaan de ogen allerlei fysiologische en anatomische veranderingen zoals cataract of maculadegeneratie die het zicht kunnen aantasten. Senioren kunnen te maken krijgen met afnemend gezichtsvermogen waarbij zowel overgevoeligheid voor licht als moeilijkheden om te kunnen zien, optreden. Te veel licht kan leiden tot verblinding en overstimulatie van de ogen terwijl te weinig licht het moeilijk maakt om details waar te nemen en het helder zien zal bemoeilijken.
Inbouwspots kunnen een belangrijke rol spelen bij het creëren van gericht licht tijdens het lezen of op de werkbladen. Bovendien zijn veel spots om in het plafond in te bouwen dimbaar waardoor overstimulatie voorkomen wordt. Ze zorgen er ook voor dat het licht gelijkmatig verdeeld wordt waardoor er minder kans is op overstimulatie.
Verbeterde werking van de biologische klok
De biologische klok is ook bekend als het ciradiaans systeem en is een interne klok die het ritme van de biologische processen in ons lichaam regelt. Dit systeem regelt verschillende lichaamsfuncties zoals de slaap-waakcyclus, hormoonafgifte, lichaamstemperatuur en spijsvertering. De biologische klok wordt beïnvloed door externe factoren zoals licht en donker. Een gezonde werking ervan vereist blootstelling aan natuurlijk licht overdag en duisternis gedurende de nacht.
Aanpassingen in verlichting kunnen hierbij helpen, bijvoorbeeld door ’s avonds minder fel licht te gebruiken zoals licht met een lage kelvinwaarde van 2200 kelvin en overdag natuurlijk licht (4000 kelvin) te benutten. Melatonine, ook bekend als het slaaphormoon speelt een cruciale rol bij het reguleren van ons slaapritme. Wanneer het donker wordt, stimuleert de biologische klok de aanmaak van melatonine wat ons helpt in slaap te vallen Het manipuleren van lichtniveaus, zoals het verminderen van fel licht kan ook helpen om de slaap op een natuurlijke manier te bevorderen.
De effecten van onvoldoende slaap zijn aanzienlijk: het vertraagt de reactietijd, vermindert de alertheid heeft een negatieve invloed op zowel stemming als prestaties. Vooral bij ouderen zijn slaapproblemen vaak chronisch, wat wordt veroorzaakt door verschillende factoren zoals verminderde lichamelijke activiteit overdag, een verzwakte werking van de biologische klok en een afname van de melatonineproductie. Verlichting kan daarom een essentiële rol spelen bij het verbeteren van deze problemen.
Behandeling van depressies
Verlichting kan ook een belangrijke rol spelen in het verminderen van depressie. Licht kan de productie van serotonine stimuleren waardoor gevoelens van somberheid verminderen. Vooral tijdens de wintermaanden, wanneer er minder natuurlijk licht is kunnen depressies optreden. Lichttherapie kan hiervoor een oplossing bieden. Hierbij worden mensen blootgesteld aan helder kunstlicht waardoor de stemming verbetert.
Langer thuis blijven wonen
Verlichting bevordert de veiligheid en het comfort van ouderen waardoor ze langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Goede verlichting voorkomt valpartijen en ongelukken, vooral wanneer ’s nachts wordt opgestaan om naar het toilet te gaan. Een goede verlichting van de verschillende vertrekken vermindert het risico op vallen. Door een gelijkmatige verdeling van het licht zijn ouderen langer in staat om hun dagelijkse taken zoals koken en lezen uit te voeren. Hierdoor kunnen ze ook langer onafhankelijk blijven en hebben ze minder hulp van anderen nodig.
Hoeveel lumen heb je nodig in een woning voor senioren?
Teneinde een woning voor senioren voldoende te verlichten is het belangrijk om te weten hoeveel lux vereist is in een bepaalde ruimte. Lux is de hoeveelheid licht dat een oppervlak bereikt op 1 meter. Hieronder vindt u het aangewezen lux per ruimte:
| Woning | |
| Badkamer | 400 |
| Slaapkamer | 300 |
| Keuken | 500 |
| Hal | 300 |
| Woonkamer | 400 |
Op basis van deze lux, kun je gaan bepalen hoeveel lumen je nodig hebt. Door deze waarde te vermenigvuldigen met het aantal m2 kom je aan het aantal vereiste lumen. Iedere lichtarmatuur heeft een bepaald aantal lumen. Door de uitkomst van lux x m2 te delen door het aantal lumen per armatuur weet je ook hoeveel armaturen je nodig hebt.
Stel dat je een badkamer hebt van 8m2, dan heb je dus in totaal 8x 400 lux= 3200 lumen nodig. Stel dat je spotjes hebt van 500 lumen elk, dan hebt je er dus 6 nodig (3200: 500= 6,4).
